آشنایی با نوار فایبرگلاس
مهندس محسن صادق نژاد
مقدمه
نوارهای فایبرگلاس نوارهایی مقاوم در برابر حرارت هستند که معمولاً با الیاف فایبرگلاس بافته می‌شوند. این نوارها را با روش‌های مختلفی تولید می‌کنند و برای تقویت آن‌ها ممکن است از سیلیکات نیز استفاده شود. این مواد عمدتاً برای تولید محصولات مقاوم در برابر آتش به کار می‌روند. برای این‌که درباره نوار فایبرگلاس، کاربردها و انواع مختلف آن بیشتر بدانید با ادامه مطلب همراه باشید.
چرا فایبرگلاس؟
فایبرگلاس ویژگی‌های منحصربه‌فردی همانند شیشه دارد که آن را از محصولاتی نظیر پنبه متمایز می‌کند. این ویژگی‌ها باعث شده‌اند که این ماده برای تولید محصولات ضدآتش یا ضدآب بسیار کاربردی باشد. از ویژگی‌های فایبرگلاس موارد زیر را می‌توانیم نام ببریم.
- مقاوم در برابر حرارت، رطوبت و خوردگی به استثنای اسید هیدروفلوئوریک و اسید فسفریک
- نارسانا بودن
- زنگ نزدن
- کپک نزدن
- عدم انقباض و انبساط
- مقرون به‌صرفه بودن
نوار فایبرگلاس چیست؟
نوار فایبرگلاس عایقی نواری است که معمولاً به‌وسیله فیبر شیشه‌ای بافته می‌شود. این محصول در صنایع مختلفی کاربرد دارد. نوارهای فایبرگلاس برای حفظ کارکنان یا تجهیزات در برابر حرارت کارایی زیادی دارند. این مواد در شرایط دمایی مختلف یکپارچگیشان را به‌طور مطلوبی حفظ می‌کنند و غیرسمّی هستند.
کاربردهای نوار فایبرگلاس
- عایق ترانسفورماتورها، راکتورها، موتورهای الکتریکی و اگزوزها
- به‌عنوان عایق حرارتی صنعتی
- پوشش خط لوله‌های نفت و گاز
- جهت اتصال پیچ و مهره و فلنج
- به‌عنوان مواد ضدآب در کفشک ترمز دکل نفتی
- به‌عنوان سپر تابش حرارتی و پرده‌های حفاظت از آتش
- استفاده در تجهیزات کشتی
- لباس‌های محافظ
- خنک‌کننده‌های ریخته‌گری
- به‌عنوان عایق توربین‌های گاز و بخار
خواص فیزیکی نوار فایبرگلاس
- میانگین چگالی: 800 – 600 کیلوگرم بر متر مکعب
- جنس اصلی: سیلیس
- ضخامت: 2 تا 5 میلی متر
- عرض 10 تا 200 میلی متر
- بازه حرارتی: 550 – 350 درجه سانتیگراد
- نقطه ذوب: 840 درجه سانتیگراد
انواع نوارهای فایبرگلاس
نوارهای فایبرگلاس را با توجه به کاربرد آن‌ها می‌توانیم به انواع زیر تقسیم کنیم.
- اِی‌گلاس :(A-glass: Alkali-lime Glass) این نوار فایبرگلاس به شیشه قلیایی نیز معروف است. این محصول در برابر مواد شیمیایی مقاوم است و خواصی مشابه با شیشه دارد. از این مواد به‌عنوان عایق در کارخانجات خودرو استفاده می‌شود.
- سی‌گلاس یا :(C-glass: Chemical Resistance) این نوع نوار فایبرگلاس از الیاف نسوز ابریشمی تهیه شده و به‌منظور افزایش مقاومت، معمولاً سطح آن با لایه‌ای آلومینیومی پوشانیده می‌شود. این محصول مقاومت زیادی در برابر مواد شیمیایی و بخارهای داغ دارد.
- ای‌گلاس (E-glass: Electrical Glass): این محصول عایق مناسب الکتریسیته است و برای تولید آن معمولاً از ابریشم استفاده می‌کنند. در این نوع نوار فایبرگلاس می‌توانیم متناسب با نوع کاربرد از روکش نیز استفاده کنیم.
- اِس‌گلاس (S-glass: Stiff Glass): این نوع نوار فایبرگلاس در اروپا به R-Class معروف است. مقاومت کششی مناسبی دارد و از آن بیشتر در زمینه‌های مهندسی و مکانیک استفاده می‌شود.
نحوه تولید نوارهای فایبرگلاس
برای تولید نوارهای فایبرگلاس معمولاً الیاف شیشه را تابیده یا می‌بافند. روش تولید را با توجه به الزامات عایق‌کاری یا پوشش مورد نظر انتخاب می‌کنند. مثلاً چنانچه انعطاف‌پذیری نوار مهم‌تر از تراکم آن باشد، از روش تابیدن استفاده می‌کنیم. اما در صورت اولویت داشتن استحکام نوار فایبرگلاس برای کاربران، این نوار با استفاده از ماشین‌های بافت مخصوص، بافته و تولید می‌شود.
مزایای نوارهای فایبرگلاس
- استحکام مناسب
- مقاومت مطلوب در برابر گرما و مواد شیمیایی
- هزینه نسبتاً کم
- بی‌خطری و دوستدار محیط زیست بودن به‌علت نداشتن آزبست
- سبکی
- غیرقابل اشتعال بودن
نتیجه‌گیری
نوارهای فایبرگلاس با بافتن یا تابیدن الیاف مواد نسوزی نظیر شیشه یا ابریشم تولید می‌شوند. این محصولات را به‌علت ویژگی‌های فیزیکی منحصربه‌فردشان برای عایق‌بندی، محافظت در برابر گرما، رطوبت یا مواد شیمیایی در صنایع مختلف به کار می‌برند. برای استحکام بیشتر، این محصولات را با موادی نظیر روکش آلومینیومی می‌پوشانند. برای انتخاب نوع نوار فایبرگلاس باید به مقدار مقاومت دمایی مورد نظر و نوع بافت آن توجه کنیم.
منابع
The Different Types and Forms of Fiberglass and How They Are Used
